Polskie Normy (PN), są powszechnie* dostępnymi krajowymi normami technicznymi. Polskie Normy wydawane są na podstawie Ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz. U. Nr 169, poz. 1386 z późn. zm.), zatwierdzanymi przez krajową jednostkę normalizacyjną, którą jest Polski Komitet Normalizacyjny (PKN). Artykuł 5 ust.3 Ustawy o normalizacji precyzuje jasno, że "Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne"**, a ust. 4 tego samego artykułu głosi: "Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim." Co to oznacza?

Do 1993 r. stosowanie Polskich Norm było obligatoryjne*** i taki status był podany w każdej normie wraz z datą jej obowiązywania. Ustawa o normalizacji z 3 kwietnia 1993 r. wprowadziła dobrowolność stosowania norm, dając jednak upoważnienie ministrom do tworzenia w zakresie swego działania wykazów norm obligatoryjnych. Kolejna edycja Ustawy o normalizacji  z 12 września 2002 r., obowiązująca od 1 stycznia 2003 r., wprowadziła całkowitą dobrowolność stosowania norm.

Kiedy więc stosowanie PN jest dobrowolne, kiedy zaś obowiązkowe?

Ustawa o normalizacji określa zasadę dobrowolnego stosowania polskich norm, określając jednocześnie zasadę, w myśl której normy stają się obowiązujące o ile zostaną przywołane w rozporządzeniu lub ustawie. Czyli: formalnie Polskie Normy nie są obowiązujące, jednak z chwilą przywołania danej normy (lub norm) w ustawie lub rozporządzeniu stają się obowiązujące na równi z przywołującymi je przepisami.

Zgodnie z ustaleniami Ustawy o normalizacji dla sektora budownictwa, to Minister Infrastruktury tworzy wykaz norm obowiązujących, który to stanowi załącznik do Rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 239, poz. 1597):  Wykaz Polskich Norm powołanych w Rozporządzeniu

Przywołanie Polskich Norm w przepisach prawnych jest dozwolone, zgodnie z wcześniej cytowanym art. 5 ust. 4 ustawy o normalizacji, co jednocześnie czyni te normy w rzeczywistości i według prawa, integralną częścią tego przepisu, który należy stosować. Wprowadzenie załącznika zawierającego wykaz norm, przywołanych w Rozporządzeniu, bez żadnego komentarza sugeruje, że należy zastosować normy wymienione w załączniku.

Wśród atualnego Wykazu Polskich Norm, najistotniejszą normą dla instalacji wentylacyjnych jest PN-B-03430:1983+Az3:2000, określająca, między innymi, wymagane ilości powietrza wentylacyjnego w pomieszczeniach.

Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (wraz z późniejszymi zmianami), a w szczególności przepis wykonawczy do ustawy – Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkow technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie – przywołuje w wielu miejscach Polskie Normy, których zastosowanie w określonych warunkach pozwala na domniemanie spełnienia wymagań podstawowych obiektu budowlanego. Nie są jednak określone inne drogi spełnienia wymagań podstawowych, a więc w tych zapisach jest ukryty obowiązek stosowania dobrowolnych norm.

Polecamy w uzupełnieniu:

- "Nowe normy" Anna Sas-Micuń opublikowane w miesięczniku "Energia i Budynek"

- komentarz do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 239, poz. 1597)

 

Informacje dodatkowe:

Polska Norma może być kopią normy europejskiej lub międzynarodowej.

Normy zharmonizowane są to normy europejskie, które zostały opracowane na - zlecenie (zwane mandatem) i w oparciu o wymagania zatwierdzone przez Komisję Europejską - przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), Europejski Komitet Normalizacji Elektrotechnicznej (CENELEC) lub Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych (ETSI).
Normy zharmonizowane mogą być stosowane, gdy ich tytuły i numery zostały opublikowane w Oficjalnym Dzienniku Unii Europejskiej i gdy przynajmniej jedno państwo członkowskie Unii Europejskie przeniosło je do swojego zbioru norm krajowych. Innymi słowy, są to normy krajowe wprowadzające normy europejskie, opracowane i zatwierdzone przez europejskie organizacje normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję Europejską, których numery i tytuły zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Czy istnieje obowiązek stosowania Norm Europejskich EN i Norm Międzynarodowych ISO? Nie, ponieważ wszystkie normy są dobrowolne. Ponadfto normy ISO i EN nie są równoprawne PN.

Normy Międzynarodowe, po wprowadzeniu ich do zbioru PN, stają się Polskimi Normami (wówczas dodaje się oznaczenie PN) i jednoczesnie normami krajowymi.

 

*powszechnie - oznacza tu dostępność dla wszystkich, jednak należy tu przypomnieć, że zgodnie z art. 5 ust 5 Ustawy o normalizacji: "Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej." >>więcej

**dobrowolne=nieobowiązkowe

***obligatoryjne = obowiązkowe i konieczne do stosowania