Głównym źródłem dźwięku w układzie wentylacyjnym jest wentylator. Problem hałasu, a raczej hałasów wytwarzanych przez wentylator jest bardzo istotny i wymaga krótkiego przybliżenia.
Hałas pochodzący od pracy wentylatora zależy od wielu czynników. Podstawowym z nich jest sama konstrukcja wentylatora, w której należy zwrócić uwagę na liczbę łopatek oraz ich kształt. Następnymi czynnikami są wydajność i ciśnienie, prędkość powietrza, a także wielkość i kształt obudowy (o ile w danej konstrukcji wentylatora obudowa w ogóle występuje) oraz jej sztywność.
Można przy tym dokonać ogólnego podziału hałasu na hałas spowodowany czynnikami aerodynamicznymi i mechanicznymi. Hałas aerodynamiczny jest bezpośrednio związany z przepływem powietrza przez układ łopatek i towarzyszące temu zmiany rozkładu ciśnienia na ich powierzchni. Na źródła hałasu mechanicznego mają wpływ: brak wyważenia wirnika, niepoprawna praca łożysk, praca silnika elektrycznego oraz możliwe drgania mechaniczne elementów spowodowane nieodpowiednią, czyli niewystarczającą sztywnością konstrukcji.
Poniżej wskazane zostaną zagadnienia, na które warto zwrócić uwagę podczas analizy rozwiązań układów wentylatorowych, proponowanych przez dostawców urządzeń oraz podawanych przez nich charakterystykach technicznych. Podane zostaną również czynniki, które warto wziąć pod uwagę podczas typowania wentylatora, wpływające na obniżenie poziomu dźwięku generowanego na jego „wylocie”.

Należy zatem:
a.) dokonać doboru centrali wentylacyjnej z wentylatorem jako źródłem dźwięku tak, aby pracował on w punkcie maksymalnej sprawności (badania dowiodły, ze praca wentylatora w innym punkcie niż optymalny może doprowadzić do wzrostu poziomu mocy akustycznej nawet o 5÷9 dB);
b.) zwrócić uwagę na konstrukcję wentylatora, a w szczególności na:
– rodzaj obudowy (lub też jej brak),
– sztywność obudowy,
– ilość i kształt łopatek (np. niewyprofilowane łopatki blaszane wywołują wiry powietrza, w wyniku których rosną zarówno opory jak i hałas),
– możliwość przenoszenia drgań przez obudowę na instalację (prawidłowe posadowienie wentylatora na wibroizolatorach, sposób połączenia otworu wylotowego wentylatora z samą sekcją centrali – wiąże się to przeważnie z zastosowaniem połączenia elastycznego);
c.) przeanalizować prędkości przepływu powietrza (małą prędkość wypływu powietrza niekoniecznie musi oznaczać niski poziom hałasu, ale ma znaczenie dla wentylatorów o swobodnym wylocie ze względu na potrzebę ograniczenia straty ciśnienia dynamicznego w otworze wylotowym);
d.) pamiętać o następujących prawidłowościach:
- jeżeli źródeł hałasu jest więcej niż jedno, a pracują one jednocześnie i dodatkowo posiadają te same charakterystyki akustyczne, wówczas całkowity poziom dźwięku zwiększa się o następujące wartości:

Hałas od wentylatorów

- jeżeli rozpatrujemy dwa pracujące wentylatory o różnych głośnościach, wówczas poziom dźwięku zwiększa się o następujące wartości:

Hałas od wentylatorów
Reasumując, przeprowadzenie doboru centrali wentylacyjnej opiera się w dużej mierze na poprawności doboru i wyborze rodzaju układu wentylatorowego. Oczywiście pewnym ograniczeniem jest pakiet rozwiązań proponowany przez poszczególnych dostawców systemów. Ponieważ dąży się do tego, aby poziom dźwięku generowany przez centralę wentylacyjną, zarówno do instalacji kanałowej, jak i jej otoczenia był jak najniższy, ważna jest wiarygodność techniczna producenta i dostawcy urządzeń oraz niejednokrotnie poznanie metodologii pomiarowej, a głównie norm, według których wykonywany jest pomiar mocy akustycznej. Niejednokrotnie zdarza się bowiem, iż określając np. poziom dźwięku generowanego przez tą samą centralę wentylacyjną do otoczenia, otrzymujemy różne dane wynikowe. W związku z tym ważne jest poznanie metod pomiarowych i norm, na które powołuje się dostawca urządzeń.

Opracował: Grzegorz Madziąg, "Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna"


Informacje dodatkowe:

Wartości dopuszczalne poziomu dźwięku w pomieszczeniach
Dopuszczalny maksymalny poziom dźwięku A w odległości 1 m od urządzenia w pomieszczeniu technicznym zlokalizowanym w budynku mieszkalnym lub zamieszkania zbiorowego wg PN-87/B-02151/02 „Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości dźwięku w pomieszczeniach” nie może przekraczać 65 dB.

Tabela 1: Dopuszczalny maksymalny poziom dźwięku A w odległości 1 m od urządzenia

Tabela 2: Wartości dopuszczalne poziomu dźwięku w pomieszczeniach przeznaczonych do przebywania ludzi

Sprzedażą Polskich Norm zajmuje się Polski Komitet Normalizacyjny www.pkn.pl

Hałas w instalacjach - obowiązujące w UE progi uciążliwości stwarzane przez hałas:
- poniżej 35 decybeli (dB) – jest nieszkodliwy dla zdrowia i niemal stale nam towarzyszy,
- 55 do 65 dB – powoduje irytację,
- powyżej 65 dB – wywołuje wymuszone zachowania agresywne,
- 70 do 85 dB – stanowi próg szkodliwości dla zdrowia – może przy dłuższym działaniu powodować uszkodzenia słuchu,
- 85 do 130 dB – może powodować trwałe uszkodzenia słuchu oraz różne dolegliwości i schorzenia,
- powyżej 130 dB – to już pewne, trwałe uszkodzenia słuchu oraz na skutek występujących wibracji – również uszkodzenia wewnętrznych organów człowieka.