Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych reguluje wszystkie sprawy związane z F-gazami i SZWO, zatem nie obowiązuje już ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową. Przepisy, które wchodzą w życie z opóźnieniem to (za Ministerstwem Środowiska) przepisy odnoszące się do:

  • przyjmowania dostaw, obowiązku posiadania certyfikatu dla personelu i certyfikatu dla przedsiębiorców, wymogu posiadania przez personel zaświadczenia o odbytym szkoleniu oraz części przepisów wprowadzających administracyjne kary pieniężne, które wejdą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia;

  • obowiązku prowadzenia dokumentacji przez operatorów urządzeń i systemów;

  • części przepisów w zakresie administracyjnych kar pieniężnych, które wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Ustawa reguluje obowiązki uczestników rynku F-gazów i SZWO. W zakresie czynników chłodniczych obowiązki te dotyczą zarówno operatorów instalacji (czyli osób sprawujących faktyczną kontrolę nad urządzeniami i instalacjami), podmiotów zajmujących się obrotem czynnikami, jak i firm wykonawczo-serwisowych.

Operatorzy

Operator ma m.in. następujące obowiązki:

  • sprawowanie faktycznej kontroli (określenie ustawowe) to pełny dostęp do urządzenia, możliwość codziennej kontroli jego pracy oraz podejmowanie decyzji - np. wszelkie zmiany, wymiany, naprawy, instalacje detektorów itp. Jeśli zadania te są (na mocy pisemnej umowy) zlecone firmie serwisowej, nadal odpowiedzialność za sprawowanie kontroli pozostaje pozostaje po stronie operatora.  dotyczących tego urządzenia - np. modyfikacja urządzenia, wymiana elementów, instalacja detektora wycieków, ilość substancji w urządzeniu, naprawy.
  • Wprowadzenie uzgodnień dotyczących właściwego odzysku SZWO (przez personel z odpowiednim certyfikatem);
  • 3 miesiące od daty ogłoszenia ustawy (wrzesień 2015 - czekamy na rozporządzenie co do sposobu kontroli): kontrola pod względem wycieków urządzeń zawierających co najmniej 3 kg F-gazów, według następującego reżimu:
    • od 3 do mniej niż 30 kg: kontrola raz na 12 miesięcy, nie dotyczy oznaczonych urządzeń hermetycznie zamkniętych zawierających poniżej 6kg;
    • od 30 do mniej niż 300 kg: kontrola raz na 6 miesięcy;
    • od 300kg: kontrola raz na 3 miesiące
  • 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy (grudzień 2015 - konieczne rozporządzenie i powstanie systemu teleinformatycznego): rejestracja w Centralnym Rejestrze Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej, prowadzonym przez Instytut Chemii Przemysłowej. Następnie:
  • Wypełnianie tzw. Kart Urządzeń (elektronicznych dokumentów dla urządzeń zawierających co najmniej 3 kg SZWO lub F-gazów). Każde urządzenie musi otrzymać swoją kartę w ciągu 10 dni od jego dostarczenia lub instalacji, zaś urządzenia istniejące - w ciągu 60 dni od powstania rejestru. Wpisów do Kart muszą dokonywać osoby legitymujące się odpowiednim certyfikatem.

Za uchybienie obowiązkom, wprowadza się kary administracyjne (nakładane przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska), na dwóch poziomach: od 600 do 3000 zł (np. za wprowdzanie danych do rejestru przez osoby nieuprawnione) i od 4000 do 10 000 zł (np. za niezapewnienie odzysku czynników).

Firmy serwisowe i wykonawcze
Zarówno personel, jak i przedsiębiorcy mają uzyskiwać odpowiednie certyfikaty - obowiązek ten ma wejść w życie już po 3 miesiącach od wejścia w życie ustawy (czyli w październiku 2015). Minister Gospodarki ma wydać rozporządzenie dotyczęce powołania jednostki certyfikującej.
Certyfikaty mają uzyskiwać osoby, które m.in. dokonują odzysku F-gazów i substancji kontrolowanych, kontroli szczelności urządzeń i instalacji oraz konserwacji i serwisowania. Konieczne jest też posiadanie minimalnego wyposażenia technicznego (ma być określone w rozporządzeniu MG). Konieczny jest egzamin, ale certyfikat otrzymuje się bezterminowo - co najwyżej może zostać cofnięty po skazaniu prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko środowisku. Lista osób z certyfikatami ma być publiczna (imię, nazwisko, numer certyfikatu) i umieszczona na stronie internetowej jednostki certyfikującej. Świadectwo kwalifikacji nie zastępuje certyfikatu - obowiązuje do końca okresu ważności, ale tylko do pracy ze SZWO.

Certyfikat dla przedsiębiorców powinna posiadać firma wykonawcza i serwisowa, która zatrudnia osoby z certyfikatem dla personelu - musi ona wdrożyć odpowiednie procedury i mieć odpowiednie wyposażenie we wszystkich oddziałach.

Obowiązkiem firm (m.in. stosujących F-gazy w instalacji, serwisie czy konserwacji oraz prowadzących odzysk, recykling, zniszczenie i regenerację), jest też składanie rocznych, elektronicznych sprawozdań (do 28 lutego kolejnego roku - np. za rok 2015 do 28 lutego 2016 roku), do odpowiedniej bazy danych, prowadzonej przez IChP. Sposób jej prowadzenia określi w rozporządzeniu Minister Środowiska.

Na koniec warto przypomnieć, że zapisy ustawy są oparte o uchylone niedawno Rozporządzenie (WE) nr 842/2006 (od 1 stycznia 2015 roku w UE obowiązuje Rozporządzenie nr 517/2014).

Pełny tekst ustawy