Opłata depozytowa przyszłością odzysku zużytego sprzętu elektrycznego?

Jak wynika z opracowania European Business Dialogue Sp. z o.o.*,  projektowane przepisy powinny zostać doprecyzowane w następujących obszarach:

1. Zapewnienie odpowiedniego strumienia zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w systemie

Obecnie brakuje ram prawnych systemu zbierania odpadów. Klienci nie są zmotywowani do zdawania starego sprzętu, gdyż wiąże się to z opłatami i uciążliwością dostarczenia sprzętu do punktu zbiórki. Projekt nowej ustawy w punkcie 37 par. 1. wskazuje, że dystrybutor zapewni, że dostarczając nowy produkt odpad ten można zwrócić w miejscu dostawy co najmniej nieodpłatnie.

Jedną z propozycji praktycznego wprowadzania tego zapisu jest opłata depozytowa. Mechanizm sprawdził się już w przypadku akumulatorów i polega na zobowiązaniu sprzedawcy nowego sprzętu do pobierania niewielkiej opłaty (opłaty depozytowej), jeśli kupujący nie oddaje starego sprzętu tego samego typu.Ok. 30% kwoty wpłaconych do systemu opłat depozytowych pozostałoby w gestii sprzedawców detalicznych z, przeznaczeniem na koszty gospodarowania przez nich odpadami ZSEiE. Pozostałe środki trafiałyby do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

2. Określenie standardów technologicznych dla zakładów przetwarzania

Ustawa o elektroodpadach zabrania działań powodujących emisje substancji kontrolowanych (w tym gazów z urządzeń chłodniczych) do atmosfery. Zgodnie z prawem, na podstawie prawomocnych pozwoleń, dziś blisko 70 podmiotów może przetwarzać zużyty sprzęt chłodniczy. Wg Raportu Instytutu Kwiatkowskiego, tylko 3 z nich posiadają technologie zapewniające, że substancje toksyczne zostaną zutylizowane prawidłowo. Obecnie, wydawane są one przez marszałków województw, którym brakuje jasnych standardów i przygotowania urzędników. Należałoby więc skorzystać z przewidzianej przez Dyrektywę możliwości standaryzacji procesów przetwarzania. Dziś nie jest jasno określone, w jaki sprzęt powinny być wyposażone zakłady - firma starająca się o pozwolenie na przetwarzanie urządzeń chłodniczych powinna wykazać, iż posiada konieczną technologię, np. system odzyskujący czynniki chłodnicze z urządzenia o odpowiedniej wydajności. Dziś jest to przedmiot nadużyć, np. zakłady dysponują urządzeniami do odzysku gazów o wydajności kilku cykli / urządzeń na dobę, a przetwarzają setki ton urządzeń.

3. Zmiana klasyfikacji grup ZSEiE

Obecna klasyfikacja w ramach jednej grupy zawiera kategorie sprzętu o różnym koszcie przetworzenia. W efekcie, finansowane jest przetwarzanie sprzętu o niskich kosztach przetwarzania, natomiast sprzęt  wysokich kosztach przetwarzania nie jest poddawany przetwarzaniu, Przykładem jest grupa 1 (wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego) - wymagany poziom odzysku realizowany jest przez pralki (tani odzysk), a w małym stopniu przetwarza się chłodziarki i zamrażarki (recykling kosztowny ze względu na konieczność unieszkodliwienia czynników chłodniczych).


*European Business Dialogue Sp. z o.o. - organizacja ekspercka, która dostarcza wiedzę do organizacji i firm - w postaci produktów multimedialnych oraz spotkań bezpośrednich (szkolenia, warsztaty, treningi, poradniki, consulting).

Zobacz dokumenty dotyczące konsultacji społecznych projektu na stronie Rządowego Centrum Legislacji.