Solidne, sprawdzone przez branżę podstawy teoretyczne są już dostępne w formie podręcznika online - REAL Alternatives.

Stosowanie tzw. czynników alternatywnych (czyli cechujących się niskim GWP) związane jest z polityką Unii Europejskiej, która dąży do obniżenia stosowania czynników z grupy HFC o aż 79% w roku 2030. Zastąpią je - przynajmniej według stanu dzisiejszej wiedzy - amoniak, dwutlenek węgla, węglowodory, R32 oraz czynniki z grupy HFO (kod ASHRAE R1234--).

Praca z czynnikami alternatywnymi wymaga od techników mających doświadczenie z czynnikami HFC solidnego pogłębienia wiedzy i zmiany myślenia, co wynika głównie z kwestii bezpieczeństwa. Płyny alternatywne cechują się palnością, toksycznością lub pracą w wysokich ciśnieniach (niektóre więcej niż jedną z tych cech).

Można zatem oczekiwać, że Unia Europejska będzie zaostrzać wymagania wobec kształcenia i przygotowania techników pracujących z czynnikami alternatywnymi. W krótkiej perspektywie czeka nas wprowadzenie do schematu certyfikacji F-gazowej informowania o technicznych alternatywach wobec F-gazów (jest to wymóg najnowszego F-gazowego rozporządzenia unijnego 517/2014). W przyszłości zaś nie można wykluczyć nawet obowiązkowej certyfikacji. Warto tu dodać, że do obowiązkowej certyfikacji - a tym samym zapewnienia standardów bezpieczeństwa - dąży europejska federacja stowarzyszeń chłodniczych AREA.

- Wiedza europejskich techników chłodnictwa o czynnikach alternatywnych powinna być na jednakowo wysokim poziomie - dodaje w imieniu AREA sekretarz generalny organizacji, Olivier Janin. - Kluczowe jest zarówno bezpieczeństwo wykonawców, użytkowników oraz wszystkich osób znajdujących się w pobliżu instalacji, jak i zagadnienia środowiskowe, w tym oszczędność energii.

Te kilka aspektów prawnych i technicznych pokazuje, że w Europie będzie rosło zapotrzebowanie na rzetelną wiedzę z zakresu czynników alternatywnych. Dla techników, którzy chcą się przygotować do nowej rzeczywistości już dziś, udostępnione zostały (także w polskiej wersji językowej) materiały szkoleniowe on-line. Są one wynikiem dwuletniej pracy europejskich instytucji branżowych, przy dofinansowaniu z Unii Europejskiej:

  • Association of European Refrigeration Air Conditioning and Heat Pump Contractors (AREA)
  • Associazione Tecnici del Freddo (ATF) - stowarzyszenie techników chłodnictwa, Włochy
  • Centrum szkoleniowe Kälte- und Klimatechnik Innung Nordrhein Duisburg (IKKE) - centrum szkoleniowe zrzeszenia techników chłodnictwa i klimatyzacji Nadrenii Północnej, NiemcyInstitute of Refrigeration (IOR), Wlk. Brytania - Instytut Chłodnictwa
  • Limburg Catholic University College (KH Lim), Belgia - Katolicki Uniwersytet Limburski
  • London South Bank University (LSBU), Wlk. Brytania - Uniwersytet London Soutbank
  • PROZON Fundacja Ochrony Klimatu, Polska
  • opracowanie wersji francuskiej: Międzynarodowy Instytut Chłodnictwa (IIF/IIR), Francja.

Podręcznik on-line (nieodpłatny dla zarejestrowanych użytkowników - głównie techników chłodnictwa!) nosi nazwę REAL Alternatives. Ma formę 8 modułów, obejmujących uporządkowaną wiedzę teoretyczną:

  1. Wprowadzenie do czynników alternatywnych (moduł obowiązkowy - tylko po jego przejściu można zapoznać się z zawartością kolejnych)
  2. Alternatywne czynniki chłodnicze - różnice w projektowaniu
  3. Szczelność i wykrywanie wycieków w instalacjach na czynniki alternatywne.
  4. Konserwacja i naprawa instalacji na czynniki alternatywne.
  5. Przezbrajanie działających instalacji na czynniki alternatywne o niskim GWP.
  6. Wymagania prawne przy pracy z czynnikami alternatywnymi.
  7. Mierzenie finansowych, środowiskowych i biznesowych kosztów wycieków.
  8. Narzędzia i przewodniki do prowadzenia badania na obiekcie. Ocena i informacja zwrotna.

Moduły zawierają szereg tabel, list sprawdzających, danych liczbowych, prostych porównań z czynnikami z grupy HFC (często punktem odniesienia jest R404A). Forma e-learning, łatwa do przeglądania na komputerach i tabletach, daje dodatkowo komfort użytkowania i obniża koszty nauki. Warto sprawdzić! http://www.realalternatives.eu/e-learning

Podręcznik REAL Alternatives może nie tylko służyć samokształceniu, ale też być elementem kursów w ośrodkach szkoleniowych, np. podczas certyfikacji F-gazowej. W Polsce z tej możliwości korzystają już trzy ośrodki: PROZON, Centralny Ośrodek Chłodnictwa i Carrier/Transicold.

Cel, rola i sposoby wykorzystania platformy były przedmiotem spotkania, które PROZON jako polski partner projektu zorganizował 15 września 2015 roku w Warszawie na Stadionie Narodowym. Bezpośredni widok na trybuny i murawę głównej stołecznej areny, choć atrakcyjny, nie przysłonił jednak treści spotkania.

Wśród publiczności byli przedstawiciele branży, ośrodków szkoleniowych i mediów branżowych, ale także urzędów państwowych - Ministerstwa Środowiska, Biura Ochrony Warstwy Ozonowej oraz Urzędu Dozoru Technicznego, jednego z kandydatów na Jednostkę Certyfikującą w procesie certyfikacji F-gazowej. Jako goście specjalni przybyły osoby bezpośrednio zaangażowane w powstanie REAL Alternatives:

  • Marino Bassi – doświadczony ekspert techniki chłodniczej, z wieloletnią praktyką w przemyśle, związany m.in. z Embraco (ATF)
  • Karsten Beermann – szkoleniowiec z IKKE (chłodnicza szkoła średnia z Duisburgu) i współtwórca zawodowego szkolnictwa chłodniczego w Niemczech.
  • Marco Buoni – szef włoskiego Stowarzyszenia Techników Chłodnictwa (ATF), wiceszef federacji stowarzyszeń chłodniczych w Europie (AREA);
  • Olivier Janin - sekretarz generalny AREA;
  • Marnik Lenaerts – wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Limburskiego;
  • prof. Graeme Maidment – szef brytyjskiego Instytutu Chłodnictwa, pracownik naukowy London Southbank University, kierownik ds. badań i transferu wiedzy w zakresie chłodnictwa i klimatyzacji;
  • dr Alex Paurine – starszy wykładowca w London Southbank University, gdzie zajmuje się zagadnieniami wykonawstwa instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych;
  • Walter Reulens - wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Limburskiego;
  • Miriam Rodway – koordynatorka projektu z brytyjskiego Instytut Chłodnictwa (IOR).

Prelegenci - sekretarz generalny AREA Olivier Janin, prezes Fundacji PROZON Krzysztof Grzegorczyk, dyrektor techniczny i szef szkoleń Carrier Transicold Adam Głowala - przedstawili przybyłym gościom sytuację związaną z czynnikami alternatywnymi oraz rolą, jaką platforma REAL Alternatives może spełnić w odpowiednim (i zgodnym z prawem) kształceniem techników. Wszystkie trzy wystąpienia były krótkie, ale bogate w treść. Warto zwrócić uwagę na materiał Adama Głowali z ośrodka szkoleniowego Carrier Transicold. W swoim wystąpieniu podkreślił mniej znany fakt, że od 1 stycznia 2015 roku certyfikacji F-gazowej podlegają także specjaliści zajmujący się transportem chłodniczym. Dzięki wykorzystaniu REAL Alternatives Carrier. Transicold może zaproponować im szkolenia wyprzedzające polską rzeczywistość prawną, czyli zgodne z rozporządzeniem 517/2004. Ma to duże znaczenie dla firm międzynarodowych.

Jak mówili po spotkaniu przedstawiciele branży, była to bardzo dobra okazja do nawiązania ciekawych kontaktów (np. w zakresie międzynarodowych wymian uczniów, kształcących się w zawodzie technika chłodnictwa i klimatyzacji, co w Polsce jest nowością od tego roku szkolnego).

Ośrodki zainteresowane projektem zapraszamy na stronę www lub do Fundacji PROZON.
http://www.realalternatives.eu/, szkolenia@prozon.org.pl.

Fot. PROZON