Powietrze atmosferyczne zawiera wodę w postaci pary wodnej. Osuszanie powietrza jest niezbędnym procesem w każdym systemie pneumatycznym. Należy wiedzieć, że w 100 m³ powietrza znajduje się średnio 2 do 3 l wody w postaci pary, której nie są w stanie przechwycić filtry.


Usuwanie pary wodnej odbywa się w:

• osuszaczach chłodniczych
• osuszaczach adsorpcyjnych regenerowanych na gorąco lub na zimno
• osuszaczach membranowych.


Osuszacze chłodnicze (ziębnicze) pracują na zasadzie obniżenia temperatury sprężonego powietrza czynnikiem chłodzącym (czterofluoroetan R134a) do punktu rosy od 2 do 10o C. Powietrze po sprężeniu posiada wysoką temperaturę – powyżej 35oC i ilość zawartej w nim pary wodnej jest duża - ponad 39 g/m3. W osuszaczu chłodniczym ciepłe sprężone powietrze jest wstępnie schładzane w wymienniku ciepła powietrze – powietrze. Następnie jest ochładzane przez czynnik ziębniczy (freon) w wymienniku ciepła (powietrze – czynnik ziębniczy). Zarówno w pierwszym jak i w drugim wymienniku z powietrza wykrapla się para wodna, która wraz z olejem tworzy kondensat odprowadzany na zewnątrz. Oziębione i osuszone powietrze przepływa ponownie przez wymiennik ciepła powietrze – powietrze gdzie ogrzewając się powoduje wstępne chłodzenie wpływającego powietrza. Ten sposób osuszania może być stosowany jedynie w instalacjach prowadzonych wewnątrz budynków i gdy wymagania odnośnie jakości powietrza nie są wysokie.


Osuszacze adsorpcyjne wykorzystują czynnik higroskopijny w postaci granulatu, który skutecznie usuwa wilgoć i łatwo się regeneruje. W zależności od zastosowanego granulatu można osiągnąć punkt rosy od -20 do -70oC. Osuszacz taki składa się z dwóch zbiorników wypełnionych środkiem osuszającym i zespołu zaworów tak połączonych, że zapewniają naprzemienną pracę tych zbiorników. Gdy przepływające powietrze jest osuszane w jednym zbiorniku, to w drugim nasycony wilgocią środek osuszający jest regenerowany. Układ sterowania zaworami zapewnia odpowiednie przełączanie w zależności od stopnia zawilgocenia złoża. Osuszanie polega na zatrzymywaniu molekuł wody na powierzchni granulatu suszącego.
Osuszacze mogą pracować bez doprowadzenia dodatkowej energii z zewnątrz (z wyjątkiem energii sterowania zaworami), a część osuszonego powietrza wykorzystuje się do regeneracji, jest to tak zwana regeneracja na zimno. Można też stosować regeneracje na gorąco, jeśli stosuje się podgrzewane powietrze do regeneracji.
Najczęściej stosowanym podziałem osuszaczy adsorpcyjnych jest klasyfikacja według sposobu regeneracji (desorpcji) granulatu, a mianowicie na:

• osuszacze z regeneracją „na zimno”, gdzie do desorpcji używa się część osuszonego już powietrza (ok. 10¸ 15 %)

• osuszacze z regeneracją na „gorąco”, gdzie do desorpcji używa się gorącego powietrza atmosferycznego.
Drugą grupę osuszaczy można ponadto podzielić na:

• osuszacze z grzałką zewnętrzną
• osuszacze z grzałkami umieszczonymi w zbiornikach adsorpcyjnych.


Osuszacze membranowe są alternatywnym rozwiązaniem w zakresie małych przepływów do osuszaczy adsorpcyjnych. Zasadniczym elementem osuszacza jest specjalna membrana w kształcie rurki, wykonana z włókna polimerowego (mikrofaza), skonstruowana tak, że przez jej ścianki przenikają wyłącznie molekuły pary wodnej, podczas gdy molekuły tlenu i azotu są zatrzymywane. W tym przypadku również część osuszonego powietrza jest wykorzystywana do regeneracji membrany. Na wlocie należy stosować mikrofiltr w celu zapewnienia ochrony membrany przed zanieczyszczeniami. Właściwy zespół osuszacza składa się z szeregu membran w postaci włókien rurowych tworzących wiązki.