Komisja dąży do co najmniej podwojenia wskaźników renowacji w ciągu najbliższych dziesięciu lat i dopilnowania, aby renowacje prowadziły do większej efektywności energetycznej budynków i efektywnego wykorzystania zasobów.

Jeśli chodzi o renowację budynków, Strategia Renowacji zwraca uwagę na trzy konkretne obszary w zakresie polityki i finasowania:

1. Zwalczanie ubóstwa energetycznego i najgorszych budynków;
2. Renowacja budynków użyteczności publicznej;
3. Dekarbonizacja ogrzewania i chłodzenia.

Kluczowe wnioski ze strategii renowacji mające znaczenie dla europejskiego branży instalacyjno-grzewczej:

• Sektor mieszkaniowy musiałby być zmuszony do największej redukcji wielkości zapotrzebowania na energię na cele grzewcze i chłodnicze, wynoszącej od 19% do 23%   odniesieniu do 2015 r. Roczna stopa wymiany urządzeń grzewczych musiałaby osiągnąć około 4% w obu sektorach: mieszkaniowym i usługowym (wynik modelingu Komisji Europejskiej).
• Przegląd dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (RED) do czerwca 2021 r. z uwzględnieniem następujących elementów:
- wzmocnienie obecnego celu w zakresie ogrzewania i chłodzenia ze źródeł odnawialnych (zgodnie z proponowanym celem redukcji emisji o 55%);
- wprowadzenie wymogu stosowania minimalnych poziomów udziału odnawialnych źródeł energii w budynkach (tj. np. promocja gazów zdekarbonizowanych)
- zbadać zestaw środków służących promowaniu „zaawansowanego ogrzewania i chłodzenia, w tym niskotemperaturowego ciepła ze źródeł odnawialnych o wysokiej efektywności […] oraz opracowaniu lokalnych i regionalnych planów ogrzewania i chłodzenia, a także pokonaniu bariery wysokich początkowych inwestycji kapitałowych”.

• Zbliżające się oceny skutków dotyczące przeglądu kluczowych przepisów dotyczących klimatu i energii, planowane do czerwca 2021 r., będą dotyczyły rozszerzenia wykorzystania handlu emisjami na emisje z budynków (tj. skupienie się na gazie / oleju, ponieważ obecny ETS obejmuje już około 30% emisji pochodzącej z ogrzewania budynków spowodowanej przez udział ciepłownictwa sieci ciepłowniczych oraz ogrzewania elektrycznego).
• Komisja zaproponuje obowiązkowe minimalne normy charakterystyki energetycznej dla istniejących budynków, w ramach przeglądu dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) do końca 2021;
• Finansowanie: Fala Renowacji nie zapewnia nowych funduszy na przyspieszenie renowacji budynków lub wymianę urządzeń grzewczych. Zachęca jednak państwa członkowskie do wykorzystania na renowację środków dostępnych na naprawę po wystąpieniu COVID, a także środków pochodzących z ogólnego budżetu UE. na przykład poprzez inicjatywy „Renowacja” i „Wzmacnianie” w ramach instrumentu odbudowy (Recovery Plan).

Podwojenie tempa renowacji w celu ograniczenia emisji, przyspieszenia modernizacji i ograniczenia ubóstwa energetycznego
Komisja Europejska opublikowała kilka dni temu swoją strategię tzw. fali renowacji mającą na celu poprawę charakterystyki energetycznej budynków. Komisja dąży do co najmniej podwojenia wskaźników renowacji w ciągu najbliższych dziesięciu lat i dopilnowania, aby renowacje prowadziły do większej efektywności energetycznej budynków i efektywnego wykorzystania zasobów. Poprawi to jakość życia ludzi mieszkających w budynkach i korzystających z nich, ograniczy emisje gazów cieplarnianych w Europie, sprzyjały cyfryzacji i poprawiały ponowne wykorzystanie i recykling materiałów. W efekcie, do 2030 r. mogłoby zostać wyremontowanych 35 mln budynków i zostałoby stworzonych do 160 000 dodatkowych miejsc pracy w „zielonym” sektorze budowlanym.

Budynki odpowiadają za około 40% zużycia energii w UE i za 36% emisji gazów cieplarnianych pochodzących z energii (stan aktualizowany 16.10.2020). Jednak tylko 1% budynków poddawanych jest corocznej renowacji zwiększającej efektywność energetyczną, dlatego więc skuteczne działania mają kluczowe znaczenie dla uczynienia Europy neutralną dla klimatu do 2050 r. Ponieważ prawie 34 mln Europejczyków nie stać na utrzymanie komfortu cieplnego swoich domów, również niezbędna jest polityka publiczna promująca renowację mającą na celu zwiększenie energooszczędności jako odpowiedź na ubóstwo energetyczne, wspierająca zdrowie i dobre samopoczucie ludzi oraz pomagająca obniżyć ich rachunki za energię. Komisja opublikowała 14.10.2020 również zalecenie dla państw członkowskich w sprawie zwalczania ubóstwa energetycznego.

Frans Timmermans - wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej ds. Europejskiego Zielonego Ładu, , powiedział: „Chcemy, aby wszyscy w Europie mieli dom, w którym mogą zapalać światło, ogrzewać lub chłodzić bez rozbijania banku czy niszczenia planety. Fala Renowacji poprawi miejsca, w których pracujemy, mieszkamy i uczymy się, jednocześnie zmniejszając nasz wpływ na środowisko i zapewniając miejsca pracy tysiącom Europejczyków. Potrzebujemy lepszych budynków, jeśli chcemy budować z powrotem lepiej”.

Komisarz ds. Energii Kadri Simson powiedziała: „Ożywienie ekologiczne zaczyna się w domu. Dzięki Fali Renowacji pokonamy wiele barier, które sprawiają, że renowacja jest dziś złożona, kosztowna i czasochłonna, powstrzymując bardzo potrzebne działania. Zaproponujemy lepsze sposoby mierzenia korzyści z renowacji, minimalne standardy charakterystyki energetycznej, większe finansowanie UE i pomoc techniczną, zachęcające do tworzenia zielonych kredytów hipotecznych i wspierania większej ilości odnawialnych źródeł energii w ogrzewaniu i chłodzeniu. Będzie to przełom dla właścicieli domów, najemców i władz publicznych”.

Strategia Fali Renowacji nada priorytet działaniom w trzech obszarach: dekarbonizacja ogrzewania i chłodzenia; zwalczanie ubóstwa energetycznego, zwiększanie efektywności energetycznej budynków oraz renowacja budynków użyteczności publicznej, takich jak szkoły, szpitale i budynki administracyjne. Komisja proponuje przełamanie istniejących barier w całym łańcuchu renowacji - od koncepcji projektu do jego finansowania i zakończenia - za pomocą zestawu środków politycznych, narzędzi finansowania i instrumentów pomocy technicznej.

Strategia będzie obejmowała następujące wiodące działania:
- Zaostrzone przepisy, normy i informacje na temat charakterystyki energetycznej budynków w celu
ustanowienia lepszych zachęt do renowacji w sektorze publicznym i prywatnym, w tym stopniowe
wprowadzanie obowiązkowych minimalnych norm charakterystyki energetycznej dla istniejących
budynków, zaktualizowane zasady dotyczące świadectw charakterystyki energetycznej oraz
ewentualna rozbudowa budynku wymagania remontowe dla sektora publicznego;
- Zapewnienie dostępnego i dobrze ukierunkowanego finansowania, w tym poprzez programy
flagowe „Renovate” i „Power-up” w ramach instrumentu odbudowy i żywotności w ramach
NextGenerationEU, uproszczone zasady łączenia różnych strumieni finansowania oraz liczne zachęty
do finansowania prywatnego;
- Zwiększenie zdolności do przygotowywania i wdrażania projektów renowacyjnych, od pomocy technicznej dla władz krajowych i lokalnych po szkolenia i rozwój umiejętności pracowników w nowych „zielonych” miejscach pracy;
- Poszerzenie rynku zrównoważonych produktów i usług budowlanych, w tym integracja nowych materiałów i rozwiązań opartych na zasobach naturalnych, a także zmienione przepisy dotyczące marketingu produktów budowlanych oraz celów ponownego wykorzystania i odzysku materiałów;
- Stworzenie inicjatywy New European Bauhaus, interdyscyplinarnego projektu, którego współkoordynatorem jest komitet doradczy złożony z ekspertów zewnętrznych, w tym naukowców, architektów, projektantów, artystów, planistów i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego. Od teraz do lata 2021 r. komisja będzie prowadzić szeroko zakrojony partycypacyjny proces współtworzenia, a następnie w 2022 r. utworzy sieć pięciu założycieli Bauhausu w różnych krajach UE.
- Opracowanie systemu zachęt opartych na współpracy sąsiedzkiej dla społeczności lokalnych w celu integracji rozwiązań odnawialnych i cyfrowych oraz tworzenia okręgów o zerowym zapotrzebowaniu na energię, w których konsumenci stają się prosumentami sprzedającymi energię do sieci. Strategia obejmuje również Inicjatywę Dostępnego Mieszkalnictwa (Affordable Housing Initiative) dla 100 dzielnic.
Przegląd dyrektywy dla odnawialnych źródeł energii w czerwcu 2021 r. rozważy wzmocnienie celu w zakresie ogrzewania i chłodzenia opartych na źródłach odnawialnych oraz wprowadzenie minimalnego poziomu udziału energii odnawialnej w budynkach. Komisja zbada również, w jaki sposób środki z budżetu UE wraz z dochodami z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) mogłyby zostać wykorzystane do finansowania krajowych systemów efektywności energetycznej i oszczędności skierowanych do osób o niższych dochodach. Ramy ekoprojektu będą dalej rozwijane, aby zapewnić efektywne rozwiązania do wykorzystania w budynkach i promować ich stosowanie.

Fala Renowacji to nie tylko uczynienie istniejących budynków bardziej energooszczędnymi i neutralnymi dla klimatu. Może spowodować na dużą skalę transformację naszych miast i całego budownictwa. Może to być okazja do rozpoczęcia wybiegającego w przyszłość procesu łączenia zrównoważonego rozwoju ze stylem działania. Jak zapowiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, Komisja uruchomi inicjatywę New European Bauhaus, aby stworzyć nową europejską estetykę, która łączy realizację z pomysłowością. Chcemy, aby środowiska, w których można było żyć, były dostępne dla wszystkich i ponownie połączyć to, co niedrogie z estetyką, w nowej zrównoważonej przyszłości.

Tło
Kryzys COVID-19 zwrócił uwagę na stan naszych domów, ich znaczenie w naszym codziennym życiu i ich kruchość. W czasie pandemii dom był centralnym punktem codziennego życia milionów Europejczyków: służył jako biuro dla pracy zdalnej, żłobek lub sala lekcyjna dla dzieci i uczniów, dla wielu innych jako miejsce zakupów on-line lub rozrywki.
Inwestowanie w budynki może dostarczyć bardzo potrzebnego bodźca do sektora budowlanego i makroekonomii. Prace renowacyjne są pracochłonne, tworzą miejsca pracy i inwestycje zakorzenione często w lokalnych łańcuchach dostaw, generują popyt na wysoce efektywne energetycznie wyposażenie i osprzęt, zwiększają przeciwdziałania do zmian klimatycznych i przynoszą długoterminową wartość nieruchomościom.

Aby osiągnąć cel redukcji emisji wynoszący co najmniej 55% do 2030 r., który został zaproponowany przez Komisję we wrześniu 2020 r., UE musi zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych w budynkach o 60%, ich zużycie energii o 14%, a zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie o 18%.

Europejska polityka i finansowanie już wywarły pozytywny wpływ na efektywność energetyczną nowych budynków, które obecnie zużywają tylko połowę energii w porównaniu z budynkami zbudowanymi ponad 20 lat temu. Jednak 85% budynków w UE zostało zbudowanych ponad 20 lat temu, a oczekuje się, że 85-95% pozostanie jeszcze w 2050 r. Fala renowacji jest potrzebna, aby dostosować je do podobnych standardów spełnianych przez budynki które powstają obecnie.


Opracowanie na podstawie materiałów KE : Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (SPIUG)
Warszawa, 19 października 2020